AYM Kararı - KHK ile İhraç Sonrası Göreve İade Edilenlerin Tazminat Hakkı

Bu yazıda Anayasa Mahkemesinin son iptal kararı sonrası KHK ile ihraç olup da görevine iade olan kişilerin maddi ve manevi tazminat davası açma hakları konusunda bilgi verilecektir.

KHK İle İhraç Sonrası Göreve İade Olanların Tazminat Hakkı Yoktu

Anayasa Mahkemesi 12.1.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımladığı iptal kararında bir çok kanun hükmünü iptal etti. Bunlardan biri de KHK ile ihraç edilen kişilerin görevine iade edildikten sonra herhangi bir tazminat alamayacağına dair yasa hükmü idi. İlgili Kanun hükmü şöyle idi; 7075 sayılı Kanunun 10. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesi;“Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz.” 

Yani KHK ile kamu görevinden çıkarılan bir kişi OHAL Komisyonu tarafından görevine iade edilse bile, bir diğer deyişle kişinin terör örgütleriyle irtibat, iltisak yahut üyeliğinin olmadığına devlet tarafından karar verilse bile bu kişiler uğradıkları maddi ve manevi zararları isteyemeyecekti. Çünkü 7075 sayılı Yasa bu durumu açıkça engellemekte idi.

Anayasa Mahkemesi KHK İle İhraç Sonrası Göreve İade Olanlara Tazminat Yolunu Açtı

Anayasa Mahkemesi 3.6.2022 tarihli ve E:2018/137; K:2022/86 sayılı kararıyla bu kuralı iptal etmiştir. Kararın gerekçesinde şu hususlara değinilmiştir;

458. Komisyon kararıyla kamu görevine iade edilen kişilerin tedbir süreci nedeniyle maddi ve manevi yönden zarara uğramaları söz konusu olabilir. Dolayısıyla OHAL kapsamında hukuka aykırı bir şekilde haklarında tedbir uygulanan kişilerin uğrayabilecekleri maddi ya da manevi zararların giderilmesi için gerekli idari ve yargısal yollara başvurma imkânını tanıması gerekmektedir.

459. Kural kapsamında göreve iade edilenlerin kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacakları öngörülmekle bu kişilerin tedbir işleminin haksız uygulanmasından dolayı uğrayabilecekleri maddi ve manevi zararları giderme fırsatını ortadan kaldırılmaktadır. Kamu makamlarının hukuka aykırı uygulamaları nedeniyle zarara uğradığını iddia eden kişilere dava açma imkânı verilmemesi, devletin kişinin maddi ve manevi varlığına yönelik müdahalelere karşı etkili giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır.

Böylece Anayasa Mahkemesi KHK ile ihraç edilen kişilerin OHAL Komisyonu ile iade edilmesi halinde uğradıkları zararı tazmin etme olacağı sağlamıştır.

KHK İle İhraç Sonrası Göreve İade Olanlar Tazminat Hakkını Nasıl Alacaklar?

Öncelikle bu kişiler derhal çalıştıkları idareye dilekçe ile başvuru yaparak bu süreçte yaşadıkları manevi elem acı ve ıstırap nedeniyle manevi tazminat ve kendilerine ödenen mali hakların enflasyon karşısındaki uğradığı erime nedeniyle maddi tazminat talep etmelidir.

İdareler bu konuda ya açıkça ret cevabı verebilir ya da hiç cevap vermeyebilir. 

- Açıkca ret kararı verilirse bu kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesine dava açılmalıdır.

- Şayet hiç cevap verilmezse idareye başvuru tarihinden itibaren 30 gün geçtiyse idarenin ret cevabı verdiği kabul edilir (zımni ret) Ve zımni ret tarihinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesine dava açılmalıdır. 

İdari yargıda dava açma süeleri çok önemlidir şayet bu süreler geçirilirse dava açma hakkı kaybedilir.

NOT: İdareye AYM kararının resmi gazetede yayımlandığı tarihten itibaren 60 gün içinde başvuru yapılmasında önem arzetmektedir. Bazı idare mahkemeleri bu şartı arayabilir. Riske girmemek için bu süre zarfında başvuru yapmakta fayda vardır.

KHK İle İhraç Sonrası Göreve İade Olanlar Tam Yargı (Tazminat ) Davasını Hangi Mahkemede Açmalıdır

Bu davalar idare mahkemesinde açılmalıdır. Bu davaların iYUK madde 33 kapsamında ilgili kamu görevlisinin görev yaptığı yer idare mahkemesinde açılması gerektiği değerlendirilmektedir.

KHK İle İhraç Sonrası Göreve İade Olanlar Ne Kadar Tazminat İsteyebilir?

Maddi tazminat konusunda sorun yoktur. Çünkü miktar hesaplanabilir ve mahkemece bir hesap bilirkişisi marifetiyle bu miktar belirlenebilir. 

Manevi tazminat konusu ise sorunludur. Bu konuda ölçüt yoktur çünkü manevi tazminat takdiren belirlenmektedir. Yani bir mahkeme 100 bin TL’ye hükmederken başka bir mahkeme aynı olayla ilgil 10 bin TL’ye karar verebilir. 

Manevi tazminat istenirken miktarı belirlemek neden önemlidir? Dava açarken talep edilecek miktar üzerinden  nispi harç yatırılmaktadır. 10 bin istenirse ona göre; 100 bin istenirse bu miktara göre harç ve yargılama gideri yatırılır. Öte yandan manevi tazminat miktarında dava devam ederken arttırım yapılamamaktadır. Yani önce az miktar üzerinden açayım sonra miktarı arttırırım şeklinde bir yaklaşım kabul görmemektedir. Bu nedenle talep edilecek miktarlara dikkat edilerek dava açılması yerinde olur. Çünkü karşı vekalet, yargılama giderleri gibi detayların da dikkate alınmasında fayda bulunmaktadır.

İdare hukuku teknik bir alan olup bu konuda uzman idare hukuku avukatı yardımı almak önem arzetmektedir.

• Paylaş: