Hükümlüye Vasi Tayini (Atanması) ve Hükümlünün Vekalet Vermesi
Bu yazımızda hükümlüye nasıl vasi atanacağı ve hükümlünün vekalet vermesi, tutuklunun vekalet vermesi, hapisteki kişiden vekalet alma süreci incelenecektir.
1. Hükümlüye Niçin Vasi Tayini (Ataması) Yapılır
Bir yıl ve üzeri hapis cezasının kesinleşmesi halinde ilgili kişi bu cezanın infazı süresince kısıtlanır ve normal insanlar gibi haklarını kullanamaz. Bu kişi artık sanık değil hükümlüdür.
Hükümlü kişinin haklarını kullanması ve hukuki işlemler yapabilmesi için kendisine vasi atanır. Vasi, hükümlü adına onun işlemlerini yürütür.
Vasi atanmadan, hükümlü vekalet veremez, dava açamaz, kanun yollarına başvurmaz, alım satım yapamaz.
Vesayet ilişkin kurallar 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda (396-425. maddelerde düzenlenmiştir.)
2. Hükümlüye Vasi Tayini (Atanması) Nasıl Yapılır
Hükümlünün cezasının infaz edildiği Ceza İnfaz Kurumu (Cezaevi) bu durumu hükümlünün yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesine (vesayet makamı) bildirmek zorundadır.
Yetkili mahkeme cezaevinin bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesi değil hükümlünün yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesidir.
Mesela yerleşim yeri Bursa’da olup Amasya cezaevinde yatan bir hükümlüye Bursa Sulh Hukuk Mahkemesi vasi tayin eder.
Bu aşamada cezaevi idaresi, hükümlüye kimi vasi tayin etmek istediğini de sorar ve bu bilgiyi de sulh hukuk mahkemesine bildirir. Mahkeme öncelikle eş veya anne, baba, kardeş gibi yakınlardan vasi atar ama imam nikahlı eş veya yakın arkadaş da şartları taşıyorsa vasi olabilir.
Sulh Hukuk Mahkemesi gecikmeksizin vasi tayin eder. Ancak mahkeme, vasi olacak kişinin vasi olma şartlarını taşıyıp taşımadığı, hükümlü ile menfaat çatışmasının olup olmadığı ve diğer kanuni şartları dikkate alarak bu tayin işlemini yapacaktır.
Mahkeme vasi tayin ederken; vasi adayı ile hükümlü arasında menfaat çatışması var mı yok mu diye ilgili kurumlara yazı yazarak araştırma da yapabilir.
3. Cezaevi Bildirim Yapmadıysa Vasi Tayini (Ataması) Nasıl Yapılır? Süreç Nasıl Hızlandırılır?
Kanunen cezaevi bu bildirimi yapmak zorundadır ancak bazen unutma veya iş yoğunluğu nedeniyle bu bildirim yapılamayınca hükümlü mağdur olmaktadır.
Bu nedenle vasi tayini işlemlerini hızlandırmak için; vasi adayı olarak, hükümlünün son ikametgah adresindeki sulh hukuk mahkemesine başvuru yapabilirsiniz.
Vereceğiniz dilekçe ile mesela acilen avukata vekalet verilmesi gerektiğini veya acil bir hukuki işlem yapılması lüzumunu anlatarak tedbiren buna dair yetki ve izin talep edilebilirsiniz. Çünkü vasi tayin kararları özellikle büyükşehirlerde aylarca sürebilmektedir. Bu nedenle gerekçesi belirtilerek tedbiren yetki alınması bu süreci hızlandıracaktır
Şayet cezaevi bildirmiş ve dosya açılmış ise; o zaman mahkemeye bir dilekçe vererek evrakın elden getirilmesi için elden takip yetkisi vermesini isteyebilirsiniz. Bu şekilde bürokratik süreç daha hızlı aşılacaktır.
4. Vasi Tayini (Atanması) Kararına İtiraz ve Bu Kararın Kesinleşmesi
Sulh hukuk mahkemesinin vesayete ilişkin verdiği karar vasi olarak atanan kişiye ve cezaevindeki hükümlüye tebliğ edilir.
Vasiliğe atanan kişi veya ilgili olan herkes "vasinin şahsı ile ilgili şikayet ve itirazlar açısından” bu karara karşı 10 gün içinde itiraz edebilir.
İtiraz dilekçesi kararı veren sulh hukuk mahkemesine verilir. Sulh hukuk mahkemesi bu itirazı yerinde görmezse karar vermek üzere itirazı asliye hukuk mahkemesine gönderir. Asliye Hukuk Mahkemesi kararı kesindir.
Vasinin vesayet görevine başlaması için mahkeme kararının kesinleşmesine gerek yoktur. Bu nedenle sulh hukuktan karar çıktığında vasi buna itiraz etse bile itiraz sonuçlanıncaya kadar vasilik görevini yerine getirmek zorundadır.
5. Vasi Tayini (Atanması) Kararına Karşı İstinaf
“Vesayetin kendisi ile ilgili olan hususlar açısından” ise 2 hafta içinde istinaf yoluna başvuru yapılabilir. Yani itiraz nedenleriyle istinaf nedenleri birbirinden farklıdır.
6. Hükümlünün Vekalet Vermesi
Hükümlünün tek başına vekalet vermesi mümkün değildir. Bunun için vasi tarafından noterden vekalet verilmektedir.
Vekalet verilebilmesi için vesayet kararının kesinlemesine gerek yoktur. Ancak uygulamada noterler gerekçeli karar ve kesinleşme şerhi talep etmektedir. Bu konuda vekalet verilecek avukattan yardım talep edilebilir.
7. Vasi Tayin Edilmeden Hükümlü Vekalet Verebilir mi?
Vasi atanmadıysa vekalet de verilemez. Bu nedenle vasi atanma sürecinin tamamlanmış olması gerekir. Ancak cezaevi sulh hukuk mahkemesine bildirim yapmadıysa süreci hızlandırmak için yukarıda anlatılan prosedür takip edilmelidir. Avukata acil vekalet verilmesi için tedbiren yetki talebiyle mahkemeye başvurarak karar alınabilir.
8. Tutukulunun Vekalet Vermesi
Tutuklu kişi tek başına vekalet verebilir. Bunun için herhangi bir yerden ya da kişiden izin almaya gerek yoktur.
Uygulamada tutuklu cezaevi idaresine dilekçe vererek yahut vekalet vermek istediğini belirtir. Noterler haftanın belirli günleri cezaevine giderek hazırlanan vekalet örneğini imzalatmaktadır.
Hükümlü ya da tutuklu olan kişinin vekaletname işlemlerinin nasıl yapılacağı konusunda detaylı bilgi için Ankara Ceza Avukatı yardımıyla işlemlerinizi yürütebilirsiniz.