HABER / MAKALELER

Bu yazımızda mobbing davası nedir, nasıl açılır,  mobbing davası açarken nelere dikkat edilir, gibi sorulara yanıt vereceğiz.

Mobbing Ne Demek

Mevzuatımızda Mobbing kavramının birebir tanımı yapılmamıştır. Ancak iş yerinde psikolojik taciz olarak da adlandırılan Mobbinge dair bir takım düzenlemeler yapılmıştır.

İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi” başlıklı ve 2011/2 sayılı Başbakanlık Genelgesi’ne göre psikolojik taciz “kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre çalışanın aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde” ortaya çıkmaktadır.

İşyerinde psikolojik taciz özel sektörde görüldüğü gibi kamuda da görülmektedir.

Mobbing türü

İşyerinde Mobbing

İşyerinde mobbing derken işyeri kavramını geniş anlamak gerekir.

 Zira illa işyerinin dört duvarı arasında yapılan eylemler değil iş nedeniyle işyeri içinde veya dışında yapılan psikolojik tacizler de mobbing kapsamına girer.

 Çünkü işyeri içinde veya dışında mobbinge maruz kalan kişilerin kişilik haklarına yönelik saldırı sözkonusudur.

Mobbinge Maruz Kalan Kişiler Hangi Hukuki Yollara Başvurabilir

Psikolojik tacize uğrayan kişiler aşağıdaki yasal hakları kullanabilir

 •          Mobbing Nedeniyle Savcılığa Şikayet Etme,

 •          Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman), Kamu  Görevlileri Etik Kurulu gibi İdari Mercilere Başvurma

 •          İdare Mahkemesinde Tam Yargı (Tazminat) Davası Açma

 •          Asliye Hukuk Mahkemesi-İş Mahkemesinde Tazminat Davası Açma

 Mobbing Davası Nedir

 Mobbinge maruz kalan işçinin ve memurun yasal haklarından biri de maddi ve manevi tazminat davası açmaktır.

 Psikolojik taciz nedeniyle açılacak dava haksız fiilden ya da sözleşmeden kaynaklanan bir davadır ve zararın ispatı halinde tazminatı doğurur.

 Mobbing davasının yasal dayanağı olarak Medeni Kanun ve Borçlar Kanununu sayabiliriz. Ayrıca özel kanunlarda da çeşitli hükümler bulunmaktadır.

 Bu tazminat maddi olabileceği gibi manevi de olabilir. Ya da şartları varsa hem maddi hem de manevi tazminat birlikte talep edilebilir.

 Ayrıca mobbinge maruz kalan bir işçi sözleşmesinin haklı nedenle fesih olanağına kavuşur. Böylece kıdem ve ihbar tazminatları başta olmak üzere işçilik alacaklarını da talep edebilir.

 İşveren tarafından mobbing yoluyla işçi istifaya zorlanarak kıdem ve ihbar tazminatlarını  alması engellenmek istenebilir. Ancak mobbing işçinin kişiliğini zedeleyen ve kişilik haklarının ağır bir ihlali olduğu için  iş akdinizi feshedebilir ve mesela fazla mesaiye dair alacakları ve tazminatı hak edersiniz.

Mobbing Davası Hangi Mahkemeye Açılır

İşçilerin bu konuda açacakları dava İş Mahkemesinde görülür.  O yerde iş mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi iş mahkemesi sıfatıyla tazminat davasına bakar.

Memur ve kamu görevlileri ise bu davaları Asliye Hukuk Mahkemesinde açar.

Mobbing Davası Kişiye mi Kuruma mı Açılır?

Mobbinge maruz kalan işçinin açacağı davalarda  husumet işverene karşı yöneltilir. 

Kamuda Mobbing Davası Nereye Açılır

Memurların ve diğer kamu görevlilerinin açacakları davalarda mobbingi uygulayan kişiye göre ikili bir ayrıma gidilmelidir;

1-Şayet amir ya da iş arkadaşları mobbinge konu eylemi görevlerinden bağımsız olarak kişisel kusurlarıyla yani şahsi kin ve garez duygusuyla yapıyorlarsa  o zaman bu dava Asliye Hukuk Mahkemesinde ve psikolojik tacizi yapan kişiye karşı açılır.

2-Eğer Mobbinge konu eylem görevle alakalı bir durumdan kaynaklanıyorsa yani şahsi bir kusurdan ziyade kurumun  işleyişiyle alakalı kusuru varsa o zaman da bu dava İdare Mahkemesinde kuruma karşı açılır.

 Bu ayrım teknik ve hukuki bir ayrımdır bu nedenle avukat desteği önemlidir.

Memur Mobbing Davası Açabilir mi?

Memurlar ve diğer kamu görevlileri Mobbing nedeniyle dava açabilirler. 

Mobbing Davası Açma Süresi? Mobbing Davası Ne Zaman Açılır

Bu dava eğer haksız fiilden kaynaklı olarak açılıyorsa öğrenme tarihinden itibaren 2 yıl ve olay tarihinden itibaren 10 yıl içinde açılması gerekir.

 Aksi halde bu hak zamanaşımına uğrar.

 Ancak, Mobbing fiili aynı zamanda suç da teşkil ediyorsa o zaman o suçun dava zamanaşımı uygulanır.

 Mesela Mobbing fiili aynı zamanda hakaret suçu da oluşturuyorsa bu durumda zamanaşımı 2 yıl değil 8 yıl olarak uygulanır. Çünkü hakaret suçunun TCK’daki zamanaşımı 8 yıldır.

 Mobbing Davası Nasıl Açılır

 Mobbing davası açmak  için usul kurallarına dikkat etmek gerekir.

 Karşı taraf sayısından bir fazla sayıda hazırlanacak dava dilekçesi ve delillerle birlikte nöbetçi mahkemeye başvuru yapılır.

Mahkeme harçlarının ve posta masraflarının da önceden yatırılmış olması gerekir.

Hakim tarafından dava dilekçesinin üzerine kaydı kalem (kk) ve tarih düşüldüğü anda dava açılmış olur.

E imzanız varsa UYAP Vatandaş üzerinden de dava açılabilir. Ancak UYAP’tan dava açmak için hazırlanacak dilekçenin UDF formatında olması ve e imza ile imzalanması da gerekmektedir.

 Bu konuda bir avukattan destek almak hata yapmamak için önemlidir.

 Mobbingi İspat

Bu davalarda kural olarak ispat yükü davacıya aittir. Yani mobbingi ispat mağdura düşer.

 Psikolojik taciz nedeniyle aldığınız ilaçlar, sağlık raporu, tanık beyanları gibi deliller ispat vasıtası olarak kullanılabilir.

 Ayrıca emsal mahkeme kararları da önem arzetmektedir.

Yargıtayın Mobbing Kriterleri

Yargıtay’a göre mobbingin varlığı için kişilik haklarının ihlal edilmesi gerekir.  Ayrıca şu kıstaslar da aranmaktadır;

•          Eylemlerin sistematik olması

•          Anlık davranışlar olmamas

•          Kişilik haklarına saldırı olması

•          Fiziksel veya psikolojik şiddet içermesi

 Aşağıda bu konuda emsal kararlar yer almaktadır.

 "Türk Hukukunda psikolojik taciz (mobbing); iş yerinde çalışanlara, diğer çalışanlar veya işverenler tarafından sistematik biçimde uygulanan, tekrarlanan her türlü kötü muamele, tehdit, şiddet, aşağılama gibi davranışlar olarak ifade edilmiştir.  Psikolojik tacizin en bariz örnekleri, kendini göstermeyi engellemek, sözünü kesmek, yüksek sesle azarlamak, sürekli eleştiri, çalışan iş ortamında yokmuş gibi davranmak, iletişimin kesilmesi, fikirlerine itibar edilmemesi, asılsız söylenti, hoş olmayan imalar, nitelikli iş verilmemesi, anlamsız işler verilip sürekli yer değiştirilmesi, ağır işler verilmesi ve fiziksel şiddet tehdidi sayılabilir." (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 25.01.2017 tarih ve E: 2015/9-461, K:2017/127 sayılı kararı)

 "Somut uyuşmazlıkta, davacının sistemli olarak psikolojik tacize uğradığı ve kişilik haklarının ihlal edildiğinin somut ve inandırıcı delillerle ortaya konmadığı, mobbingin yukarıda açıklanan unsurlarının bulunmadığı, bu nedenle davacının kişisel haklarının saldırıya uğradığının ispatlanmadığı gözetilerek manevi tazminat talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozma nedenidir." (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi  2017/7875 E., 2017/13057 K.)

 "Manevi tazminat talep edebilmek için psikolojik tacizi teşkil eden davranışların kişilik haklarına zarar vermesi gerekir. Psikolojik taciz olarak belirtilen her davranış manevi tazminat sonucunu doğurmaz. Anlık öfke ile süreklilik göstermeyen geçici davranışlar psikolojik taciz değildir. Davranışın psikolojik taciz sayılabilmesi için sistematik, sürekli ve kasıtlı olması gerekir. Ayrıca hareketin amacı da doğru tespit edilmelidir. Çünkü psikolojik tacizde amaç, iş ilişkisi içinde bulunduğu mağdurdan kurtulmak veya ona zarar vermek, onu yıldırmaktır. Kişiyi iş yaşamından dışlamak amacıyla kasıtlı olarak yapılır. Kişilik haklarının ihlali boyutuna ulaşmayan psikolojik taciz nedeniyle manevi tazminat talep edilmesine imkan veren yasal bir düzenleme yoktur." (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi  2016/17859 E., 2016/17644 K.)

Anayasa Mahkemesinin Mobbing Kriterleri

Bireylerin çalışma ortamlarında maruz kaldıklarını ileri sürdükleri eylem, işlem ya da ihmallerin psikolojik taciz olarak nitelendirilmesi her somut olayın kendi bütünlüğü içinde değerlendirilmesiyle mümkün olduğuna değinen Anayasa Mahkemesi ayrıca, müdahalelerin iş yeri ile ilgili iş yerinde çalışan diğer şahıslar tarafından süreklilik arz edecek şekilde tekrarlanan, sistemli ve kasıtlı, yıldırma ve dışlama amaçlı; mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda ve sağlığında zarar ortaya çıkaran nitelikte olması gerektiğini belirttikten sonra müdahalelerin neden olduğu sonuçların boyutunun, mağdurun konumuna, muamelelerin süresine, sıklığına, kim ya da kimler tarafından gerçekleştirildiğine, mağdurun cinsiyeti, yaşı ve sağlık durumuna kadar birçok faktöre göre değişebildiğini de ifade etmiştir (Fecir Ergün Turan, B. No: 2014/10590, Karar Tarihi: 05.12.2017, § 48)

Mobbing davalarının gerek çalışanlar üzerindeki yıpratıcı etkisi gerekse ispat zorluğu hukuki yardım almayı zorunlu kılmaktadır.

Bu nedenlerle alanında uzman mobbing avukatı  desteğinden yararlanmanızı önermekteyiz.

• Paylaş: