Bu
yazımızda polislikte rütbeler, PÖH rütbeleri, Polis özel harekat rütbeleri
ve emniyet (EGM) rütbe terfi davaları incelenecektir.
Polis
rütbesi, Emniyet
Hizmetleri Sınıfı personelinin sahip olduğu hiyerarşik meslek unvanını ifade
eder.
Polislik mesleği hiyerarşik bir meslektir. Dolayısıyla Emniyet Teşkilatında rütbeler ve rütbe terfi sistemi çok önemlidir.
Komiser
Yardımcısı şu
görevleri yapabilir; Grup Amiri, Ekip Amiri, Tim Amiri, Büro Amiri, Karakol
Amir Yardımcısı, Sınıflar Amiri Yardımcısı, Sınıf Komiseri, Öğretim Görevlisi, Pilot
Komiser
Yardımcısı rütbesine
iki şekilde atama olur.
1-Üniversite
mezunu adaylardan Polis Amirleri Eğitim Merkezi (PAEM) mezunu olanlar komiser
yardımcısı rütbesiyle Emniyet Teşkilatına atanmaktadır.
2-Polis
Memurlarının kurum içi sınav ile (komiser yardımcılığı sınavı) ve sonrasında
verilen eğitim ile bu rütbeye atanmaktadır.
Komiser Rütbesi: Emniyet teşkilatında kariyer basamağındaki komiser yardımcılığı sonrası rütbedir.
3.2.Komiser
şu görevleri yapabilir; Grup Amiri, Ekip Amiri, Tim Amiri, Büro Amiri, Karakol
Amir Yardımcısı, Sınıflar Amiri Yardımcısı Sınıf Komiseri, Trafik İstasyonu
Amir Yardımcısı, Öğretim Görevlisi, Pilot
Başkomiser rütbesine yükselmek için komiser olmak ve rütbe terfi şartlarını taşımak gerekir. EGM Merkez Değerlendirme Kurulu bu rütbeye kimlerin atanacağını belirler.
3.4. Emniyet Amiri Rütbesi: Emniyet teşkilatında kariyer basamağındaki başkomiserlik sonrası rütbedir.
Emniyet Amiri şu görevleri yapabilir; İlçe Emniyet Amiri, Bürolar Amiri,
Birlik Amiri, Çevik Kuvvet Grup Amiri, Ekipler Amiri, Tim Amiri, İlçe Emniyet Müdür
Yardımcısı, Büro Amiri, Trafik İstasyon Amiri, Sınıflar Amiri, Öğretim Görevlisi, Pilot
4. Polis Özel Harekat (PÖH) Rütbeleri Nelerdir
PÖH
rütbeleri normal polis rütbeleri ile aynıdır. Sadece Sınıf Üstü Emniyet Müdürü yoktur.
Çünkü o rütbe sadece Emniyet Genel Müdürüne mahsustur. Özel Harekat birimi, EGM
bünyesinde Özel Harekat Daire Başkanlığı şeklinde kurulmuştur. İllerde de özel
harekat şube müdürlükleri bulunmaktadır.
•
Başpolis
Memuru
•
Kıdemli
Başpolis Memuru
•
Komiser
Yardımcısı
•
Komiser
•
Başkomiser
•
Emniyet
Amiri
•
Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü
•
Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürü
•
İkinci
Sınıf Emniyet Müdürü
•
Birinci
Sınıf Emniyet Müdürü
EGM rütbe terfi sisteminde hangi rütbelerin bulunduğu, polis rütbe terfi süreleri, bir üst rütbeye terfi etme şartları, terfi etme kararlarının nasıl verildiği, terfi etmeme durumunda hangi hukuki yollara başvurulacağı konuları rütbe terfi konusunda en çok merak edilen hususlardır.
Emniyet
(EGM) rütbe terfi işlemleri, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu ve
buna dayanarak çıkarılan EMNİYET HİZMETLERİ SINIFI PERSONELİ RÜTBE TERFİLERİ VE DEĞERLENDİRME KURULLARININ ÇALIŞMA USUL VE
ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
(kısaca Emniyet Rütbe Terfi Yönetmeliği) e göre yürütülmektedir.
Polislik mesleği kariyer meslektir ve bu teşkilatta rütbelere dayalı sert bir emir komuta zinciri bulunmaktadır. Bu nedenle rütbe terfi sisteminin nasıl işlediği büyük önem taşımaktadır.
Emniyet
teşkilatında rütbe terfilerine iki kurul karar vermektedir:
1-Merkez
Değerlendirme Kurulu (Komiser Yardımcısı, Komiser ve Başkomiserlerin
terfilerini görüşür.)
2-Yüksek
Değerlendirme Kurulu (Emniyet Amirleri ile Dördüncü ve Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürlerinin
terfilerini görüşür)
Merkez
Değerlendirme Kurulu kararı Emniyet Genel Müdürü onayıyla kesinleşir. Yüksek Değerlendirme
Kurulu kararları ise İçişleri bakanı onayıyla kesinleşir. Uygulamada
Kurullardan çıkan kararlar genelde olduğu gibi onaylanır.
7. Emniyet Rütbe Terfisi Nasıl Yapılır
Emniyet
Rütbe Terfi işlemleri her yıl Haziran ayında topluca yapılır. (İstisnaen
kurulların yıl içinde birden fazla toplanması halinde terfiler toplantının yapıldığı
ay sonunda yapılır.)
Haziran
ayındaki kurullara girecek kişilerin belirlenmesi için Polis amirlerinin kıdem sırası, Genel Müdürlükçe Mart ayında
duyurulur.
Daha
sonra EGM Personel Daire Başkanlığı terfi edecek personel ile ilgili Kurullarda
görüşmek üzere bilgi notları hazırlamaya ve gerekli bilgi ve belgeleri
toplamaya başlar.
Aşağıdaki
şartları taşıyor olmak koşuluyla rütbe terfileri Kıdem Sırasına ve Liyakate
göre yapılır.
•
Bulunulan
rütbe için öngörülen
bekleme süresinin tamamlanmış olması,
•
Bulunulan
rütbede, kurul gündemine alındığı tarih itibarıyla son performans puanı da
dahil olmak üzere, zorunlu en az bekleme süresi kadar iyi veya çok iyi
performans değerlendirme puanı alınmış olması,
•
Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü rütbesine
terfi için bu Yönetmeliğe
uygun olarak yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olunması,
•
Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü rütbesine
terfi için Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek yöneticilik eğitiminde başarılı olunması,
•
Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğü rütbesine
ve Üçüncü Sınıf
Emniyet Müdürlüğünden İkinci
Sınıf Emniyet Müdürlüğü rütbesine terfi etmek için zorunlu ikinci bölge
hizmetinin (şark görevi) en az bir kez yapılmış veya birinci bölgede geçici
görevli olmamak kaydıyla halen bu bölge hizmetinin ifa ediliyor olması,
şarttır.
8.
Emniyet Teşkilatı (EGM) Polis Rütbe Terfi Davaları
Rütbe
terfi davalarında öncelikle kuruldan “terfi etmez” kararının çıkması gerekir. Rütbe
Terfi Kurullarından “terfi eder”, “terfi etmez”, “kadrosuzluktan dolayı terfi
etmez” veya "adli/idari soruşturmasına göre terfi eder” gibi kararlar çıkmaktadır.
Emniyet
Rütbe Terfi Davaları
idare mahkemesine açılır ve buradan ret kararı çıkarsa İstinaf yoluna yani Bölge
İdare Mahkemesine gidilir. Bölge İdare Mahkemesi kararı kesindir. Bundan sonra
Danıştay’a gidilemez. Ancak Olağanüstü kanun yolu olarak AYM ya da AİHM
yolu açıktır.
Emniyet
Teşkilatı Rütbe terfi davalarında idare mahkemeleri ve Danıştayın yerleşik içtihatları
bulunmaktadır. Bu ölçütlere göre davalarda karar verilmektedir. Aşağıda bu ölçütlerden
bazılarına yer verilecektir.
Kıdem
sırasına dikkat edilmesi ilkesi: Kıdem
sıralamasında daha alt sırada olup da terfi ettiği halde daha üst sıradan
birinin terfi etmemesi hukuka aykırılık nedeni olarak kabul edilmektedir.
Liyakat değerlendirmesinde dikkate alınması gereken ölçütlerin, rütbe terfiine aday personel yönünden eşit, objektif ve
istikrarlı şekilde uygulanması gerektiği…(Danıştay 5. Dairesi, E:2018/4761 Karar No : 2020/5716)
Rütbe terfine yönelik liyakat değerlendirmesinde takdir yetkisi bulunmakla birlikte, bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmayıp kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu (Danıştay 5. Dairesi, Esas No : 2016/7444 Karar No : 2019/757)
Herbir
olayın somut durumuna göre mahkemelerce karar verilmektedir. Mahkemeler EGM
tarafından gönderilen çarşaf listeye bakarak karar vermektedir. Ancak bu
hususlar teknik olarak inceleme yapılmasını gerektirir.
Bu Konuda Polis Davalarına Bakan Avukat ve Ankara İdare Avukatından destek alınabilir.