Bu yazımızda polis güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında nelere bakılır hangi kriterlere göre olumsuz sonuç olabilir sorularına yanıt vereceğiz. 

Polislik mesleğine girişte PAEM, POMEM, PMYO giriş sınavları sürecinde aynı zamanda güvenlik soruşturması da yapılmaktadır. Zira devlet istihdam edeceği polisi bir nevi damat adayı gibi görmektedir. 

Polislik Güvenlik Soruşturması Nedir ?

Polislik güvenlik soruşturması, Emniyet teşkilatına yapılan alımlarda mutlaka yapılmaktadır. PAEM, POMEM ve PMYO ve Bekçilik alımlarında bir taraftan sınav süreci ilerlerken bir yandan da güvenlik soruşturması işlemleri yürütülmektedir.

Bazen okula başladıktan sonra bile güvenlik soruşturması sonuçlanmakta hatta bu nedenle okuldan ilişik kesme işlemleriyle de sıkça karşılaşılmaktadır.

EGM güvenlik soruşturması için ayrı bir usul ve yöntem yoktur. Polislik için güvenlik soruşturması Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. 

Polis Güvenlik Soruşturması Yasal Dayanağı Nedir?

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmaktadır. 

“Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır. (Madde 3)”

Polis Güvenlik Soruşturması Nelere Bakılır ?

Polis güvenlik soruşturmasında hem arşiv araştırması hem de güvenlik soruşturması yapılır.

Arşiv araştırmasında şunlara bakılır;

• Kişinin adli sicil kaydı,
• Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığı,
• Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı,
• Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları 
• Kişi hakkında verilen dava açılmasının ertelenmesi kararlarındaki olay ve olgular
• Kişi hakkında verilen Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararındaki olay ve olgular
• Kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olgular,
• Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığı,

Güvenlik soruşturmasında ise şunlara bakılır ;

• Arşiv araştırmasına ek olarak,
• Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal veriler,
• Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiği,
• Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığı,
• mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.

Yukarıda genel olarak güvenlik soruşturmasında bu hususlara bakılır şimdi biraz daha detaylı bakalım;

Polis Güvenlik Soruşturmasında Neye Bakılır?

-Polis olacak kişiler hakkında her türlü istihbari bilgi değil görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili bilgilere bakılır. Yani istihbarat verileri kişinin polislik mesleği ile ilgili ve onu etkileyecek nitelikte değilse buna bakılmaz.

-Güvenlik soruşturması yerinden yapılır yani uzaktan ve kulaktan dolma bilgilerle değil kişinin bulunduğu ikametine yakın veya işyeri çevresinden elde edilen somut bilgilere bakılır.

-Kişi hakkında sadece verilmiş mahkeme kararları değil savcılık ya da devam eden mahkeme aşamasındaki bilgilere de bakılır. Mesela uyuşturucu suçu nedeniyle devam eden davaya polis güvenlik soruşturmasında bakılır.

Polis Güvenlik  Soruşturması Aileyi Kapsar mı? 

Eski güvenlik soruşturması kanununda kişinin içinde bulunduğu ortam dikkate alınarak araştırma yapıldığı için güvenlik soruşturması aileyi kapsamaktaydı. Ancak yeni kanunda aileye bakılacağına dair bir kural yoktur. Bu nedenle polis güvenlik soruşturmasında aileye bakılamaz. Ancak uygulamada kanuna aykırı da olsa aileye bakılmaktadır.

Bu nedenle güvenlik soruşturmasında aileye bakılamadığı için genelde mülakat yoluyla adaylar elenebilmektedir.  

Şu anda uygulamada maalesef kardeşin etkisi de bulunmaktadır. Yani polis güvenlik soruşturmasında kardeş incelenerek kişinin güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanabilir. 

Güvenlik soruşturmasında bütün sülaleye bakılmaz. Hangi akrabalara bakılacağı ise kanun ve yönetmelikte yazılı değildir. Bununla birlikte uygulamada genellikle sadece 1. ve 2. derece akrabalara bakıldığı bilinmektedir. (Anne baba 1. Derece, kardeşler 2. Derece akrabadır)

Polis Güvenlik  Soruşturması Otel Kayıtları

Polis güvenlik soruşturması nedeniyle otel kayıtları da incelenebilmektedir. Her meslek grubu için olmasa da mesela polis alımlarında otel kayıtları güvenlik soruşturmasında uygulamada dikkate alınmaktadır.  

Otelde nikahsız kalmak güvenlik soruşturmasını olumsuz etkileyebilmektedir. Yani her otel kaydı olan elenir diye bir uygulama yoktur.

Ancak otel kaydı görevi etkileyecek bir durum olmadığı için bu nedenle elenme halinde dava açılarak kazanılır. Çünkü otel kaydı kişinin özel hayatı ile ilgilidir ve polisliği ilgilendirmez.

Polis Güvenlik  Soruşturması Sosyal Medya Bakılır mı?

Polis güvenlik soruşturmasında tüm sosyal medya paylaşımlarına bakılmaz. Ancak açıkça suç olan ya da polislik mesleğini olumsuz etkileyecek paylaşımlara bakılır. Mesela terör örgütünü övücü paylaşımlar ya da uyuşturucuyu özendirici paylaşımlara bakılır.

Polis Güvenlik Soruşturması Telefon Kayıtları İncelenir mi?

Telefon kayıtları ya da dinleme ancak bir suç soruşturması nedeniyle hakim kararıyla incelenebilir. Bu nedenle güvenlik soruşturmasında telefon kayıtlarına bakılmaz.

Polis Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer ?

PAEM, PMYO ve POMEM polis güvenlik soruşturması en geç 60 iş günü, arşiv araştırması en geç 30 iş günü içinde sonuçlandırılmalıdır. 

Yönetmelikte iş günü denildiği için haftasonları da dahil edildiğinde güvenlik soruşturması 80 güne, arşiv araştırması 40 güne kadar uzayabilir.

Ancak iş yoğunluğu nedeniyle bu süreler uzayabilir. EGM tarafından bu işlemler yürütülmekte olup buna ilişkin ilgilere tebligat yapılmaktadır. Bu süreler geçmesine rağmen hala sonuç açıklanmadıysa mutlaka kuruma yazılı bir dilekçe ile başvuru yapılmalı ve sonuç öğrenilmeye çalışılmalıdır.

Polis Eşlerine Güvenlik Soruşturması Kalktı mı

POMEM, PMYO ve PAEM e alınacak öğrenciler evli ise bu kişilerin eşleri hakkında da güvenlik soruşturması yapılmaktadır. Bu hususu açıkça ilgili Yönetmeliklerde belirtilmektedir.

Polis Güvenlik Soruşturmasında Elenenler Ne Yapmalı ?

POMEM, PMYO, PAEM güvenlik soruşturmasından elenenler Güvenlik Soruşturması Olumsuz Olanlar Ne Yapmalı başlıklı makalemize bakabilir. 

Polis güvenlik soruşturmasından elenenler ve polislik güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan kişiler 60 gün içinde mutlaka idare mahkemesine dava açmalıdır. Aksi halde dava açma hakkı kaybedilmektedir.

Bu konuda güvenlik soruşturması konusunda uzman Ankara idare avukatından yardım alınması önemlidir.