Tüketici hakları kapsamında sıklıkla karşılaşılan konulardan biri ayıplı mal kavramıdır. Günlük alışverişlerde ya da uzun vadeli kullanım için alınan ürünlerde, beklenmeyen sorunlarla karşılaşılabilir. Bu durumda, tüketicilerin haklarını bilmesi ve doğru adımları atması önemlidir. Bu makalede, ayıplı mal nedir, yasal düzenlemeler, tüketici hakları ve çözüm yolları detaylı olarak ele alınmaktadır.
Ayıplı Mal Nedir?
Ayıplı mal, satın alınan bir ürünün sözleşmede belirtilen nitelikleri taşımaması, kullanım amacına uygun olmaması ya da beklenen kalite ve performansı sağlayamaması durumudur. Bu kavram, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun‘da tanımlanmış ve tüketicilere çeşitli haklar tanınmıştır.
Ayıplı mal türleri şunlardır:
- Açık Ayıp: Üründeki kusurun, tüketici tarafından kolayca fark edilebilmesi durumu.
- Örnek: Çizik ekran, yırtık kumaş.
- Gizli Ayıp: Ürünün kusurunun, kullanıldıktan sonra ortaya çıkması durumu.
- Örnek: Elektronik bir cihazın kısa sürede arızalanması.
- Hukuki Ayıp: Malın yasal eksiklikler veya kısıtlamalar nedeniyle tüketici tarafından beklenen şekilde kullanılamaması durumu.
- Örnek: Üzerinde haciz bulunan bir aracın satılması.
Ayıplı Mal Durumunda Tüketici Hakları
Ayıplı bir mal ile karşılaştığınızda, kanuni haklarınızı bilerek doğru talepte bulunabilirsiniz. Tüketici, malın tesliminden itibaren 2 yıl boyunca aşağıdaki haklardan birini talep edebilir:
- Ürün Değişimi
- Ayıplı malın, ayıpsız bir ürünle değiştirilmesini talep edebilirsiniz.
- Ücret İadesi
- Ödediğiniz bedelin iadesini isteyebilirsiniz.
- Ücretsiz Onarım
- Malın tamir edilerek sorunun giderilmesini talep edebilirsiniz.
- İndirim Talebi
- Ürünü ayıplı haliyle kabul ederek, ödediğiniz bedel üzerinden indirim isteyebilirsiniz.
Ayıplı Mal İçin Yasal Süreç Nasıl İşler?
- Satıcıya Başvuru
- İlk olarak, ürünü aldığınız satıcıya durumu bildirerek hakkınızı talep edin.
- Tüketici Hakem Heyeti Başvurusu
- Eğer satıcı talebinizi reddederse, bulunduğunuz il veya ilçedeki Tüketici Hakem Heyeti‘ne başvurabilirsiniz.
- 2024 yılı itibarıyla, 66.000 TL’nin altındaki uyuşmazlıklarda Hakem Heyeti’ne başvuru yapılabilir.
- Tüketici Mahkemesi Başvurusu
- Daha yüksek meblağlardaki anlaşmazlıklar için doğrudan Tüketici Mahkemesi’ne dava açabilirsiniz.
Ayıplı Malda Tüketicinin Dikkat Etmesi Gerekenler
- Faturayı Saklayın: Ürüne ait faturayı ya da ödeme belgesini mutlaka muhafaza edin.
- Ürün Ayıbını Hızlıca Bildirin: Açık ayıpları, ürünü teslim aldıktan sonra 30 gün içinde bildirin. Gizli ayıplar için bu süre ürünün garantisi boyunca geçerlidir.
- Yazılı Şikayet Yapın: Tüketici haklarınızı ararken, taleplerinizi yazılı olarak bildirmek ileride işinizi kolaylaştırır.
Ayıplı Mal Örnekleri
- Elektronik cihazın kısa sürede bozulması
- Aldığınız kıyafetin sökülmüş veya lekeli olması
- Yeni alınan bir otomobilde teknik arıza olması
- Online alışverişlerde yanlış ürün gönderimi
