Makalelerimiz

Güncel Yazılarımız

Çek yasağı Çek yasağı nedir Çek yasağı nasıl kaldırılır Karşılıksız çek Çek yasağı kaldırma süreci Çek kanunu Çek kullanma yasağı Karşılıksız çek cezası Çek yasağı mahkemesi Çek yasağı borç ödemesi Çek yasaklısı Çek defteri kısıtlaması Çek yasağı kararı Çek ödenmeme durumu Karşılıksız çek düzenlemesi

Çek Yasağı Nedir Nasıl Kaldırılır

Bu yazımızda çek yasağı ve bu yasağın nasıl kaldırılacağı anlatılmaktadır. Ayrıca çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının koşulları, bu yasağı kimlerin verdiği, etkilerinin ne olduğu ve nasıl kaldırılacağı incelenmektedir.

Karşılıksız Çek Düzenlemenin Cezası ve Çek Düzenleme Yasağı Sebebi

Çekin karşılıksız çıkması durumunda  buna karşı hangi yaptırımların uygulanacağı konusunda bugüne kadar farklı düzenlemeler yapılmıştır.

Mesela 19.03.1985 tarihli ve 3167 sayılı Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun’la karşılıksız çek keşide etme fiili özel bir suç türü olarak düzenlenmiştir. 

14.12.2009 tarihinde 5941 sayılı Çek Kanunu kabul edilmiş ve çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemine sebebiyet verilmesi yine suç olarak kabul edilmiştir.

31.01.2012 tarihli ve 6273 sayılı Kanun’la 5941 sayılı Çek Kanunu üzerinde önemli değişiklikler yapılmış; buna göre karşılıksız çek düzenleme  fiili suç olmaktan çıkarılmış ve kabahate dönüştürülerek idari yaptırıma bağlanmıştır.

Nihayet Çek kanununda 15.07.2016 tarihli ve 6278 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun  ile yine değişiklik yapılmış ve halihazırda çeklerde karşılıksızdır işlemine sebebiyet verilmesi fiili yeniden suç olarak kabul edilmiştir.

Yukarıda yer verilen adli ya da idari cezaların yanısıra karşılıksız çek düzenleyenlere “çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı da verilmektedir.

Çek Yasağı Kararını Kim Verir?

Çek yasağı, dönemine göre ya savcılık ya da mahkeme tarafından verilir.

2016 yılında yapılan değişiklikle karşılıksız çek keşide edilmesi suçuyla bağlantılı olarak çek yasağı mahkemeler tarafından verilmektedir.

Ancak 2012-2016 yıllları arasında, yani karşılıksız çeke adli bir cezanın olmadığı dönemde karşılıksız  çek keşide edenlere ilgili Başsavcılık tarafından çek düzenleme yasağı kararı verilmekte idi. 

Özetle çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı İcra Ceza Mahkemelerince verilmektedir. Aşağıda sayılan yerlerdeki icra ceza mahkemelerinden  herhangi birinde çek yasağı kararı verilebilir:

  • Çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği yer
  • Çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer 
  • Hesap sahibinin yerleşim yeri
  • Şikâyetçinin yerleşim yeri 

Çek Yasağı Kararı Verilmesinin Şartları Nelerdir?

Çek yasağı kararının mahkeme tarafında  verilebilmesi için aşağıdaki şartların bulunması gerekir;

  • Ortada Ticaret Kanununa göre geçerli bir çek olmalıdır
  • Çek ilgili ibraz süresi içinde ibraz edilmiş olmalıdır
  • Çekle ilgili karşılıksızdır işleminin yapılması gerekir.
  • Hamilin şikayetçi olması gerekir.

Yukarıdaki şartların olması halinde mahkeme karşılıksız çek keşide etme suçu nedeniyle adli para cezasına ve hükümle birlikte çek yasağına da karar verir. Bununla birlikte yargılama esnasında da koruma tedbiri olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına karar verilir.

Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kimlere Uygulanır?

Çek Kanununun 5. maddesinde  çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kimler hakkında uygulanacağı sayılmıştır; 

  • Çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişi,
  • Bu tüzel kişi adına çek keşide edenler
  • Karşılıksız çekin bir sermaye şirketi adına düzenlenmesi durumunda ayrıca yönetim organı
  • Ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilileri

hakkında çek yasağı verilir. 

Çek Yasağı Kararının Tebliği 

Bu karara muhatap olma ihtimali bulunanlar adres değişikliklerini mutlaka mahkemeye bildirmeleri gerekmektedir. Aksi halde eski adrese tebligat yapılarak hukuki sonuçlar doğmaya başlar.

Buna göre, ilgili kişi, herhangi bir adres değişikliği bildiriminde bulunulmadığı sürece ilgilinin çek hesabı açtırırken bildirdiği adrese Tebligat Kanununun 35 inci  maddesine  göre  derhal  tebligat çıkarılır. 

Adresin bankaya yanlış bildirilmesi veya fiilen terkedilmiş olması hâlinde de, tebligat yapılmış sayılır.

Çek Yasağının Etki ve Sonuçları Nelerdir

Hakkında çek yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki bütün çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmek zorundadır.

Bu kişi adına yeni bir çek hesabı açılamaz.

Hakkında çek yasağı kararı verilmiş olan kişi, kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde, düzenlemiş bulunduğu ve henüz karşılığı tahsil edilmemiş olan çekleri, düzenleme tarihlerini, miktarlarını ve varsa lehtarlarını da göstermek suretiyle, muhatap bankaya liste hâlinde vermek zorundadır.

Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilenler, bu süre zarfında anonimi limited ve paylı komandit şirketlerin yönetim organlarında görev alamazlar. 

Ancak, hakkında yasaklama kararı verilenlerin mevcut organ üyelikleri görev sürelerinin sonuna kadar devam eder.

Çek Yasağı Kararının İlgili Kurumlara Bildirilmesi ve Kaydedilmesi 

Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, güvenli elektronik imza ile imzalandıktan sonra, UYAP yoluyla MERSİS ile Risk Merkezine elektronik ortamda bildirilir. 

Risk Merkezi de çek yasağı olan kişileri bankalara bildirilir. 

Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Nasıl Kaldırılır

Çek yasağının kaldırılması için çeşitli olasılıklar bulunmaktadır. Aşağıda mahkemeler tarafından verilen yasak kararlarının çeşitli ihtimallere göre kaldırılması usulü anlatılacaktır.

1-Yargılama devam ederken karşılıksız çek bedelinin faiziyle birlikte ödenmesi halinde mahkeme tarafından davanın düşmesine karar verilir ve çek yasağı kaldırılır. 

Bu ödemenin çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen yapılmış olması gerekir.

2-Yargılama bittikten ve mahkumiyet kararından sonra da yukarıda anlatıldığı şekliyle karşılıksız çek bedelinin faiziyle birlikte ödenmesi durumunda yine çek yasağının kaldırılmasına karar verilir.

3-Karşılıksız çek hamilinin şikâyetten vazgeçmesi hâlinde de çek yasağının kaldırılmasına karar verilir.

4-Kişi, mahkûm olduğu cezanın tamamen infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl ve her halde yasağın konulduğu tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra çek yasağı kaldırılabilir.

Bunun için cezayı veren mahkemeden çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılması talep edilir. Mahkeme şayet talebi kabul etmez ise bu karara kaşı yedi gün içinde itiraz edilebilir.

İtiraz kararı veren mahkemeye hitaben yazılmış dilekçe ile yapılır. Ancak itirazı numara olarak bir sonraki mahkeme, son numaralı mahkeme için bir numaralı mahkeme, o yerde icra mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde asliye ceza mahkemesi karara bağlar. 

İtiraz üzerine verilen karar kesindir.

Çek yasağının kaldırılmasına ilişkin kararların kesinleşmesi üzerine, UYAP üzerinden MERSİS ile Risk Merkezine bildirilir ve ilan olunur.

5- Yapılan yargılama neticesinde mahkeme tarafından 

-Beraat, 

-Ceza verilmesine yer olmadığı, 

-Davanın düşmesi 

-Davanın reddi 

Kararları verilirse aynı kararda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına  da karar verilir. 

Savcılık Tarafından Verilen Çek Yasağının Kaldırılması Nasıl Yapılır

2012-2016 döneminde savcılıklar tarafından verilmiş olan ve halen kayıtlarda bulunan çek yasağı Çek Kanununun  6273 sayılı Kanunla değişik hükümlerine göre çözüme kavuşturulur. 

O dönemde çek yasağı savcılık tarafından verilmekte ve yine bu makam tarafından kaldırılmakta idi. Buna göre aşağıda yer verilen ihtimallere göre bu yasak kaldırılabilir.

1-Karşılıksız çek bedelinin faiziyle birlikte ödenmesi halinde Cumhuriyet tarafından davanın düşmesine karar verilir ve çek yasağı kaldırılır. 

Bu ödemenin çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen yapılmış olması gerekir.

2-Savcılığa başvurularak çek yasağı talep eden hamil, yasak kararının verildiği yer Cumhuriyet başsavcılığına başvurarak talebini geri alması halinde de yasak kararı kaldırılır.

3-Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına ilişkin kayıt, kaydın girildiği tarihten itibaren her hâlde on yıl geçmesiyle resen silinir ve bu işlem ilân olunur. Bunun için Risk Merkezine başvuru yapılması gerekmektedir.

Çek Yasağının Kaldırılması Dilekçe Örneği

Çek yasağının kaldırılması için öncelikle yasağı koyan makamın doğru tespit edilmesi gerekir.

Yasak şayet mahkeme tarafından konuldu ise takip edilecek prosedür farklı, şayet savcılık tarafından verilmiş bir kayıt var ise o zaman daha farklı bir yöntem takip edilecektir.

Konunun teknik ve uzmanlık gerektiren bir alan olması nedeniyle çek senet avukatı yardımıyla işlemlerin yürütülmesini tavsiye etmekteyiz.

Yorum Yap