Bu yazımızda hibrit araçlarda ÖTV iadesi işleminin nasıl yapılacağı irdelenecektir. Bu konuda ÖTV oranının hatalı hesaplandığına dair emsal Danıştay kararına yer verilecek ve fazladan ödenen ÖTV miktarının nasıl geri alınacağına dair yol gösterilecektir.
Hibrit Araçlarda ÖTV İadesi
Hibrit araçlar, çevreci özellikleri ve düşük yakıt tüketimi ile otomotiv sektöründe büyük ilgi görmektedir. Ancak bu araçların vergilendirilmesi konusu, yasal düzenlemeler ve teknik detaylar nedeniyle zaman zaman tartışmalara neden olabilmektedir.
Danıştay Yedinci Dairesi’nin Esas No: 2019/3070, Karar No: 2022/506 sayılı kararı, hibrit araçların özel tüketim vergisi (ÖTV) hesaplamalarına ışık tutan önemli bir içtihat ortaya koydu.
Hibrit Araçlarda ÖTV İadesi Hakkında Danıştay Kararının Arka Planı
Bu dava, bir hibrit aracın vergi sınıflandırmasıyla ilgili ihtilaf üzerine açılmıştır. Davacı şirket, aracın yalnızca elektrik motoruyla çalıştığını beyan etmiş ve bu kapsamda daha düşük ÖTV oranına (%10) tabi tutulmasını talep etmiştir.
Ancak vergi dairesi, aracın uygunluk belgesinde hem elektrikli hem de benzinli motor bulunduğunun tespit edilmesi üzerine, 2012 yılı Nisan dönemi için cezalı özel tüketim vergisi tarhiyatı uygulamıştır.
Hibrit Araçlarda ÖTV İadesi Hakkında Danıştay’ın Değerlendirmesi ve Kararı
Danıştay, teknik raporlar ve daha önce benzer bir dosyada verilen kararları incelemiş, kapsamlı bir hukuki değerlendirme yapmıştır. Bu değerlendirmede, İstanbul Teknik Üniversitesi Otomotiv Laboratuvarı tarafından hazırlanan rapor kritik bir rol oynamıştır. Raporda, aracın:
-İki adet 150 kW gücünde elektrik motoruna sahip olduğu,
-Benzin motorunun yalnızca jeneratör olarak görev yaptığı ve mekanik hareket sağlamadığı,
-Aracın hareketini tamamen elektrik motorlarının sağladığı tespit edilmiştir.
Önemli Hukuki Tespitler
Danıştay, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun II Sayılı Listesi’nin 87.03 pozisyonu altında yer alan “sadece elektrik motorlu olanlar” ibaresinin, bir aracın hareketini sağlayan tek güç kaynağının elektrik motoru olduğunu ifade ettiğine karar vermiştir. Benzin motorunun mekanik bir katkı sağlamadığı durumlarda, aracın “sadece elektrik motorlu” araç olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Bu çerçevede, Danıştay, aracın hibrit olarak sınıflandırılıp cezalı vergi tarhiyatı yapılmasını hukuka aykırı bulmuş ve temyiz istemini reddederek istinaf ve vergi mahkemesi kararını kesinleştirmiştir.
Hibrit Araçlarda ÖTV İadesi Konusunda Danıştay’ın Kriterleri
Bu karar, hibrit araçların vergilendirilmesinde teknik detayların önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Özellikle şu noktalar dikkat çekmektedir:
Teknik İnceleme ve Raporlama: Bir aracın vergilendirme sınıfına karar verilmeden önce fiziksel inceleme ve kapsamlı teknik raporlar gereklidir.
Hibrit ve Elektrikli Araç Ayrımı: Hibrit araçlar, vergi sınıflandırmasında genellikle hem elektrik hem de içten yanmalı motor bulundurmaları nedeniyle farklı bir kategoriye girmektedir. Ancak bu kararda, benzin motorunun yalnızca enerji üretim işlevi gördüğü durumlarda aracın elektrikli araç olarak değerlendirilebileceği kabul edilmiştir.
Hibrit Araçlarda ÖTV İadesi Nasıl Yapılır ?
Danıştay Yedinci Dairesi’nin bu kararı ile, şartları taşıyan hibrit araçların 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 2 sayılı cetvelinde yer alan “sadece elektrik motorlu olanlar” kategorisine girdiğini söyleyebiliriz. Buna göre ÖTV oranı bu araçlar bakımından kural olarak %10 olarak uygulanması gerekmektedir.
Ancak geçmişte hibrit araçları normal motorlu araç gibi değerlendirerek daha fazla miktarda ÖTV ödemesi yapılmış olabilir.
Vergi oranında yapılan bir yanlışlık bir vergi hatasıdır ve bu hatayı telafi etmenin yolu da dava açma süresi ( 30 gün) içindeyseniz doğrudan vergi mahkemesine dava açmaktır. Şayet bu süre geçtiyse vergi dairesine başvurup fazla ödenen tutarı geri istemektir.
Hibrit araçlarda fazla ödenen ÖTV “düzeltme ve şikayet” yoluyla geri alınabilir. Buna göre vergi oranında bir hata yapılması halinde aracın tescil tarihini takip eden takvim yılından başlamak üzere 5 yıl içinde vergi dairesine başvuru yapılarak fazla ödenenen miktar geri istenebilir. Geri ödenmemesi halinde Maliye Bakanlığına Şikayet yoluna gidilir. Yine sonuç alınamazsa vergi mahkemesinde dava açılarak bu tutar iade alınır.
Örnek vermek gerekirse; Danıştay’ın belirttiği kriterleri taşıyan bir hibrit aracı Kasım 2019 da aldığınızı varsayalım. Burada %10 olarak hesaplanması gereken ÖTV %80 olarak hesaplanmış olsun;
Bu durumda 30 günlük vergi mahkemesi dava açma süresi geçtiği için artık 5 yıllık düzeltme-şikayet süresi içinde vergi dairesine başvurulmalıdır. Bu örnekte 5 yıllık süre 1 ocak 2020 de başlayacak ve 31.12.2024 te sona erecektir. 1 ocak 2025 itibarıyla bu örnekteki kişi bakımından ÖTV iadesi mümkün olmayacaktır.
Vergi Dairesi açıkça ret cevabı verirse ya da 30 gün içinde hiç cevap vermezse bu durumda maliye bakanlığına şikayete gidilecektir. Bakanlık da açıkça ret cevabı verir ya da 30 gün boyunca cevap vermez ise artık 30 gün içinde vergi mahkemesine dava açılmalıdır.
Bu konu oldukça teknik bir konu olup iade süreci bakımından mutla bir vergi avukatı desteği alınması önerilmektedir. Detaylı bilgi için Vergi mahkemesinde dava açma ve vergi davalarında süre makalemizi okuyabilirsiniz.
